Bác Hồ viết Tuyên ngôn Độc lập / Trần Kư. - H.: Quân đội
nhân dân, 2005. - 81tr. ; 19cm
Hồ
Chí Minh, vị lãnh tụ vĩ đại, người Cha già của dân tộc đã dành cả cuộc đời mình
để lo cho dân, phục vụ nước. Người không chỉ là nhà chính trị tài giỏi mà
còn là một nhà văn, nhà thơ đa tài với kho tàng văn học đồ sộ.
Trong
vô vàn những tác phẩm để đời đó, nổi bật lên là tác phẩm "Tuyên ngôn Độc
lập" được chắp bút khi Người rời Chiến khu Việt Bắc trở về Hà Nội. Đó
không chỉ là ẩn chứa khát vọng, khát khao cháy bỏng về độc lập tự do dân tộc mà
còn nêu lên tội ác của kẻ thù, vạch trần bộ mặt xảo trá của chúng.
Trong cuốn Bác
Hồ viết Tuyên ngôn Độc lập của nhà báo Trần Kư đã viết như
sau: “Trong đời Bác đã viết nhiều nhưng đây là một lần viết trong sự
sung sướng không giấu nổi. Điều gì đã khiến cho Cụ Hồ sung sướng đến mức không
giấu nổi, nhất là Cụ vốn người điềm đạm, tự chủ rất cao và trong đời viết cũng
không phải là ít...”.
Tác giả đã đề ra ba
khía cạnh chính để làm rõ thêm bản lĩnh kiệt xuất của Bác trong lãnh đạo bấy
giờ, càng thấm thía công lao vô cùng to lớn của Bác đã góp vào việc tạo nên bản
Tuyên ngôn lịch sử mà chúng ta có trách nhiệm phải ghi nhớ công ơn trời bể này,
ở đây, hôm nay, mai sau và mãi mãi…
“Bác Hồ viết Tuyên
ngôn Độc lập” đề cập đến 3 phần chính:
1. Cụ Hồ đã viết
nhiều: Trong các hoạt động nổi tiếng của Bác, ta hãy tạm khoanh
ở đây vào hoạt động viết và xét bản Tuyên ngôn nằm trong một số hoạt động viết
quan trọng của Bác.
2. Nhưng đến bây
giờ: Tức là đến tháng 8/1945 mới viết được một bản Tuyên ngôn như thế. Cái
thời điểm gọi là “đến bây giờ” có liên quan đến thời cơ cách mạng, đến cả quá
trình từ trước dẫn đến thời điểm ấy và cả đến thời hạn để viết bản Tuyên ngôn
rất gấp.
3. Đối tượng bản
Tuyên ngôn độc lập: Viết cho ai? Ngoài nhân dân Việt Nam và nhân
dân thế giới, còn ai nữa cần tranh thủ lúc đó.
Ngoài 3 phần chính
trên, tác giả còn đề cập đến “Nghĩ thêm về hình thức, thể loại, bố cục của bản
tuyên ngôn…”.
Bác Hồ là người Việt
Nam duy nhất, một lãnh tụ chính trị đầu tiên ở Việt Nam được lịch sử trao cho
trách nhiệm vẻ vang nhưng rất nặng nề là thảo ra một bản tuyên ngôn kiểu mới,
hoàn toàn mới không giống bản tuyên ngôn nào từ xưa đến nay, nhất là nó phải
đánh dấu cho sự mở đầu ở Việt Nam một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên dân chủ cộng
hòa, sau khi đã đánh đổ chính thể quân chủ phong kiến hàng nghìn năm và chế độ
thực dân áp bức hàng trăm năm.
Sau khi phân tích
những điều Bác Hồ viết trong bản Tuyên ngôn độc lập cả 2 mặt về nội dung và
hình thức, tác giả đã rút ra những tính chất chính mà Bác đã xây dựng nên khi
thảo ra bản Tuyên ngôn đó là: Tính tổng
kết; Tính long trọng; Tính tiến công; Tính khẩn trương quyết liệt; Tính nhiều
tác dụng, tính tác chiến nhiều mặt; Màu sắc của dân tộc Việt Nam nhưng phải có
Tính hiện đại, tính quốc tế….
Viết một bản tuyên
ngôn với các tính chất tối thiểu như thế trong một hoàn cảnh như thế, trong một
thời điểm sôi sục như thế, với một thời điểm cấp bách như thế, phải nói vô cùng
khó khăn. Nhưng Bác Hồ đã thành công.
“Bác
Hồ viết Tuyên ngôn Độc lập” là cuốn sách ý nghĩa góp phần tìm hiểu văn bản chính luận
Tuyên ngôn Độc lập của Chủ tịch Hồ Chí Minh, giúp người đọc hiểu sâu sắc thêm về
một thời điểm lịch sử trọng đại của dân tộc Việt Nam.
Kim Yến
Phòng Công tác Bạn đọc - Thư
viện tỉnh BR-VT