Cỡ chữ: Giảm (A-) Mặc định (A) Tăng (A+)

Lục bát riêng mình - Châu Hoài Thanh

  • 20/08/2019
  • 2579
Cỡ chữ: Giảm (A-) Mặc định (A) Tăng (A+)

Tôi vừa nhận được hai ấn phẩm của Châu Hoài Thanh gửi tặng: “Lục bát riêng mình” (Tập thơ, Nxb. Văn hóa - Văn nghệ TP. Hồ Chí Minh) và “Sợi nắng ban mai” (Truyện dài, Nxb. Kim Đồng, 2019).. Đọc lướt qua và có tìm hiểu thêm những nhận định của giới Văn nghệ trên internet. Trân trọng giới thiệu những ấn phẩm của tác giả nữ Châu Hoài Thanh với bạn đọc Thư viện tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (BR-VT).

Nhà văn nữ Châu Hoài Thanh, tên thật là Nguyễn Thị Thư sinh năm 1966 tại Vĩnh Tân – Vĩnh Linh - Quảng Trị, hiện đang sinh sống và làm việc tại thành phố biển Vũng Tàu. Là tác giả nhiều tác phẩm từng đoạt Giải thưởng Văn học tỉnh BR-VT lần thứ III (2009 – 2014). Hiện là Trưởng ban Văn học của Hội Văn học và Nghệ thuật tỉnh BR-VT. Viết văn không sớm nhưng rất chịu khó, tài hoa và say đắm văn chương.


Nhà văn Châu Hoài Thanh

Châu Hoài Thanh đã xuất bản nhiều tác phẩm văn xuôi như “Đường đến bình minh” (Tập truyện, Nxb. Hội Nhà văn, 2011), “Mưa nắng sân trường” (Tập truyện, Nxb. Hội Nhà văn, 2013), “Những ý nghĩ nỗi loạn” (Tập truyện, Nxb. Hội Nhà văn, 2015), “Thiên đường bóng tối” (Truyện dài, Nxb. Kim Đồng, 2017), “Ban mai xanh” (Truyện dài, Nxb. Kim Đồng, 2018), “Sợi nắng ban mai” (Truyện dài, Nxb. Kim Đồng, 2019). Hầu hết những ấn phẩm này đều có trong hệ thống thư viện của tỉnh BR-VT.

Điều làm giới Văn nghệ và người đọc ngạc nhiên là giữa thời đoạn thơ ca đang hỗn độn, “trước những sạt, lỡ chữ, nghĩa hôm nay”(1), Châu Hoài Thanh vừa cho ra mắt công chúng một tập thơ lục bát, có thể nói là “đứng được” trên văn đàn Việt hiện nay: Tập “LỤC BÁT RIÊNG MÌNH” (Nxb. Văn hóa – Văn nghệ TP. Hồ Chí Minh, 2018).

Đọc “Lục bát riêng mình” của Châu Hoài Thanh, nghiền ngẫm cái thể loại niêm luật bằng, trắc, vần, điệu chặt chẽ, số từ không thể thêm bớt tùy ý của người làm thơ. Có viết đôi dòng cũng chả dám lạm bàn về sự dỡ hay, cũ mới! (2)

“Lục bát riêng mình” gồm 47 bài thơ với lối viết lục bát truyền thống. Ngay từ đầu tập thơ, ta bắt gặp một giọng thơ đầy nữ tính, nhiều “Hoài niệm”:

“Đã tàn một nụ vàng say

Biển đêm héo cạn thuyền ngày lắc lư

Lỡ thương, thương đến bây chừ

Lỡ đau, đau đến nát nhừ ngày đi

Có người nhuộm trắng tình si

Vấp cơn ngái ngủ cũng vì cuộc vui

Cơn mơ hoài niệm ngậm ngùi

Lạc xưa vào cũ lỡ vùi ngày xanh”

                                                                                                                                              (Hoài niệm)

Dường như, những hoài niệm, dấu vết găm níu, những khoảnh khắc váng vất quá khứ, những thời khắc diễn mơ, những không gian chợt nhớ  thường đa phần thể hiện vào nhiều tác giả trong những bài thơ đầu tiên hoặc những tập thơ đầu tiên.

Với Châu Hoài Thanh, trong tập lục bát này, “Hoài niệm” là thanh âm chính, cái thanh âm chính rất đa cảm, cái thanh âm chính trầm và chậm trong nhịp đằm thắm rất truyền thống, cái thanh âm chính như những tâm sự dịu dàng theo điệu hồn sáu tám lan lây dư ba, từ tốn và chậm rãi sang ta.

“Con đường cứ nghĩ gần thôi

Mà đi, đi mãi suốt đời còn xa

Đảo điên ý nghĩ em … và…

Thềm trăng bữa nọ thu qua mất rồi”

                                                                                                                                (Em giờ còn mãi trong tôi)

Hoặc đây:

“Em về  nhón gót trăng ngoan

Rèm buông đèn tắt hân hoan chuyến đò

Còn thương dây muống quanh co

Nắng thưa dưa héo mà lo ngày dài

Em về xõa tóc ban mai

Nụ cười trắng giữa tàn phai nhọc nhằn”

                                                                                                                                   (Em về)

Và đây nữa:

“Vỗ về giấc ngủ giêng hai
Khép hờ mi mắt gót hài mù xa

Chớm đông vừa mới hôm qua

Thềm xuân đã tới ngõ nhà nắng phơi

Ngồi nhìn một nụ vàng rơi

Nhớ thời con gái Mù khơi…Rớt buồn!”

                                                                                                                              (Đã qua một thời)

“Hoài niệm” trong ngày về. “Hoài niệm” trong thời khắc chia xa. “Hoài niệm” cả trong những muốn quên. “Hoài niệm” trong khói sương nhung nhớ…

Dòng chảy “Hoài niệm” hiện ngôn trong “Chợ quê”, đọc lên gợi nhớ những vị quê, nét quê trong bao miền quê Việt:

“Tôi về nhặt nắng muối dưa

Mua mây bán thúng đong đưa chợ chiều

Qua hàng bánh đúc rong rêu

Củi thơm cay khói mái lều con con

Có đôi mắt nhỏ đen tròn

Ẩn sau hàng nón trắng giòn cuối phiên

Nụ cười vương nét dịu hiền

Chông chênh tôi lạc giữa miền chiêm bao”

Hoặc dòng chảy “Hoài niệm” trong “Xin em” thì như lời tự nhắn mình mà rất nhiều khắc khoải:

“Xin em đừng tựa bờ vai

Trái chiều rụng xuống ban mai ngập ngừng

Hoa cau trổ đến lưng chừng

Lá trầu mỏi cuống nửa mừng nửa lo

Xin em giữ lại câu hò

Để dành bên nớ đừng cho bên này

Xin em đừng chuốc rượu say

Đau lòng kẻ đứng mai ngày ngóng trông”

Ngay cả ở một bài thơ có lẽ viết về vệt buồn dĩ vãng thời thiếu nữ, “Hoài niệm” vẫn trỗi trong diễn ngôn, trỗi trong cảm xúc cách Châu Hoài Thanh:

“Người đi rớt lại vàng trăng

Tím môi cô quạnh heo hanh bẽ bàng

Người về xuôi chuyến đò ngang

Tình còn lưu lạc đia đàng dại khôn”

                                                                                                                                        (Vớt bóng)

Tôi và Hoàng Quý đều rất thích những váng vất “Hoài niệm” trong tập thơ này, vì nó rất đời, vì chứa chan nỗi người, vì “bước vào chữ” là từ đời thực. Nói cách khác, “nó” hiển lộ đời thực thăng hoa lên chữ.

Châu Hoài Thanh dành một lượng bài viết về nỗi nhớ quê, viết về vùng đất cưu mang mới, viết về các đấng sinh thành. Khi viết những câu thơ về đấng sinh thành, thơ Châu Hoài Thanh giọng ấm trầm, cách viết không sáo ngôn, dụng chữ giản dị nên nhiều xúc động. Ở loạt bài viết về cha, mẹ với cách viết vừa như tự truyện, lại vừa như độc thoại làm cho những bài thơ ấy tỏa nhiều hơi ấm và truyền lây dư ba:

“Cha thì đất đã gọi tên

Hắt hiu một bóng người bên hiên nhà

Cuối ngày hé mắt trông ra

Đứa con mấy độ non xa chưa về

Bưởi kia đã chín hả hê

Quả na căng nụ quả lê cũng vừa

Bấm tay mà đếm ngày mưa

Trời thong dong nắng ngõ thừa lối đi”

                                                                                                                                                (Đợi con)

“Đếm từng sợi khói chiều buông

Thương cha nằm xuống chiến trường xa xôi

Ca dao mẹ hát ạ ời

Nguyện làm chinh phụ một đời vì con

Mẹ ơi nước mắt lăn mòn

Mẹ là mẹ. Mẹ cũng còn là cha

Một đời dầu dãi sương sa

Ngược xuôi một bến thuyền nhà sóng xô”

                                                                                                                                        (Nhớ mẹ chiều xưa)

Hoáng Quý viết rằng, ông không chủ đích lạm trích và rắc vitamin vào những dẫn dụ, những phẩm bình khi giới thiệu thi tập “Lục bát riêng mình” của Châu Hoài Thanh. Những câu thơ dễ lây và những câu thơ hay nếu chọn thì có thể chọn trích và bình dẫn khá nhiều. Một tập thơ khởi đi, không gì tốt hơn để ngỏ cho tiếp nhận hoặc phản ứng chủ quan của mỗi riêng bạn đọc. Cách viết gợi nhiều liên tưởng đặc sản ca dao giầu tình người của miền Trung quê của Châu Hoài Thanh và những bài thơ gửi  những tâm sự đầy nữ tính, không khoa ngôn, dụng điệu hồn sáu tám khá nhuyễn đã là điểm nhấn ở tập thơ này. Chọn cách viết gần với lục bát truyền thống, hay cách viết mà một số nhà thơ đang chủ trương tìm đường làm mới thi ca như đổi cách ngắt câu, vắt dòng, tạo khoảng ảo, pha trộn nhạc điệu, tạo cảm xúc bất thường, cảm xúc lạ, phả vào thơ hơi thở hiện sinh, nhịp sống thời công nghiệp, thời kỹ thuật số, thời đô thị hóa, mở rộng chiều kích nghĩ vả cái tôi cho thơ… cũng là gợi ý trên con đường làm mới thơ, kể cả thơ lục bát niêm vận ngặt nghèo nhưng không có nghĩa là không thể làm mới.

“Lục bát riêng mình” là tập thơ khởi đầu của Châu Hoài Thanh nên Hoàng Quý đã mượn bài thơ mang tên tập thơ để khép lại những dòng viết sơ sài này thay cho lời chúc lên đường, và chúc Châu Hoài Thanh bền bỉ hòa vào những giao lộ văn chương!

“Gửi em một sợi thu vàng

Một heo may gió

Một thênh thang buồn

Gửi em vệt thắm hoàng hôn

Một bươm bướm lượn

Một chuồn chuồn bay

Một tim tím nở cuối ngày

Một hồng hồng nụ thắp đầy vườn đêm

Gửi em một chút ưu phiền

Một hiên đã ngẩn

Một thềm vàng mơ

Gửi em một bến đợi chờ

Một thuyền dậy sóng

Một bờ khô lau

Dăm câu lục bát cũ nhàu

Viết rồi ru khúc… ruột đau

Vậy mà!”

                   (“Lục bát riêng mình”// Lục bát riêng mình/ Châu Hoài Thanh.- TP. Hồ Chí Minh: Văn hóa – Văn nghệ, 2018.- Tr. 17).                                                                     

Hoàng Quý – Huỳnh Tới